Wat is een draagmoeder?

Als een koppel of vrouw zelf niet zwanger kan worden, of wanneer het dragen van een kindje in de baarmoeder fysiek gevaarlijk is voor de moeder of baby, kan er gekozen worden voor het draagmoederschap om zo toch een kindje te kunnen krijgen.

Een draagmoeder of surrogaatmoeder is een vrouw die een kindje in haar baarmoeder draagt voor ouders die dit zelf niet kunnen. Na de bevalling wordt het kindje dan afgestaan aan de (biologische) ouders. De bevruchting bij het draagmoederschap kan plaatsvinden door middel van kunstmatige inseminatie met het zaad van de biologische vader, maar ook kan een al bevruchte eicel van de wensmoeder worden geplaatst in de baarmoeder van de draagmoeder.

De bevruchting bij het draagmoederschap

Bij het draagmoederschap kan de bevruchting op twee verschillende manieren plaatsvinden:

• Laagtechnologisch draagmoederschap

Bij deze vorm van draagmoederschap wordt de natuurlijke draagmoeder via de natuurlijke weg of met kunstmatige inseminatie bevrucht. De draagmoeder is met laagtechnologisch draagmoederschap dus de biologische moeder van het kind. Dat is vooral bedoeld voor wanneer de wensouders twee mannen zijn, of wanneer de wensmoeder geen kinderen meer kan krijgen.

• Hoogtechnologisch draagmoederschap

Wanneer de bevruchte eicel geplaatst wordt in de draagmoeder door middel van IVF of ICSI, spreken we van hoogtechnologisch draagmoederschap. De bevruchting vindt dan buiten de draagmoeder plaats: de eicel van de wensmoeder is al bevrucht met het zaad van de wensvader, waarna deze in de baarmoeder van de draagmoeder wordt geplaatst. De wensmoeder is dan de biologische moeder, de draagmoeder niet. In het VUmc wordt deze behandeling uitgevoerd.

Afspraken met een draagmoeder

Je kunt je misschien wel voorstellen dat het draagmoederschap niet niks is, het vraagt behoorlijk wat van een draagmoeder. Daarom vinden de meeste mensen een draagmoeder in hun directe omgeving en is de draagmoeder een bekende van de wensouders, zoals een zus, vriendin of zelfs de moeder. Dat maakt het ook makkelijker voor de draagmoeder om dit met liefde en meer gemak te doen.

Om tijdens de zwangerschap en voor na de geboorte afspraken te maken en duidelijk te communiceren. Zo is het belangrijk om te spreken over de verwachtingen en wensen van beide partijen over:

• Het contact met het kind na de bevalling. Het is namelijk goed voor te stellen dat de draagmoeder tijdens de zwangerschap een band vormt met het kind en wellicht na de bevalling een rol wilt spelen in het leven van het kind.
• De verzorging en medische kosten van de draagmoeder tijdens de zwangerschap, de bevalling, en daarna.
• De kosten voor bijvoorbeeld zwangerschapscursussen
• De betrokkenheid van de wensouders bij de zwangerschap

Deze zaken worden allemaal informeel tussen wensouders en draagmoeder besproken (informeel) vastgelegd.

Juridische zaken

Behalve informele afspraken tussen draagmoeder en wensouders, zijn er ook een aantal belangrijke juridische zaken waar je rekening mee moet houden:

• Volgens de wet is de vrouw die het kind baart automatisch de moeder, en de vader is automatisch de man van de draagmoeder als zij getrouwd is. Als de baarmoeder niet is getrouwd, kan (een van de) wensouder(s) het kind prenataal erkennen. Dat maakt deze wensouder(s) dan automatisch juridisch ouder over het kind.
• De baarmoeder wordt na de geboorte door de Raad voor de Kinderbescherming gevraagd om afstand te nemen van het het ouderlijk gezag.
• Wensouders moeten dan om toestemming vragen om het kindje in hun gezin op te nemen en voogdij over het kind te krijgen. Om dit te kunnen doen, mogen de wensouders geen strafblad hebben en wordt er gekeken naar of de wensouders geschikt zijn om een kind op te voeden. Ook kan er gevraagd worden om een DNA test.
• Na een jaar voor het kind te hebben gezorgd kunnen de wensouders ook bij de rechter om adoptie vragen. Hierna zijn de wensouders de juridische ouders.
• Het is in Nederland verboden betaald te krijgen voor draagmoederschap

Deze zaken zouden natuurlijk allemaal zonder problemen moeten verlopen als de wensouders en surrogaatmoeder een goede band hebben en goed onderling afspraken hebben gemaakt.